استراتژی اقیانوس آبی
ورود به فضای بی‌رقیب کسب و کار
استراتژی اقیانوس آبی، یک رویکرد استراتژیک در بازاریابی و ترکیبی از استراتژی‌های تمایز و کاهش هزینه است. اقیانوس آبی یک اصطلاح جدید، اما دارای موجودیت و مفهوم قدیمی دارد. بسیاری از کسب و کارهایی که امروزه وجود دارند، در سال‌های گذشته ناشناخته بوده‌اند. راه موفقیت کسب وکارها در دنیای پر رقابت امروز از منظر استراتژی اقیانوس آبی این است که با خلاقیت و پیش‌بینی نیازهای آتی بازار، در محصولات و خدمات خود و یا شیوه ارائه آن‌ها تغییری عمده ایجاد کرده و کسب و کاری را آغاز کنید که پیش از شما هیچ تقاضایی برای آن وجود نداشته است.
نوآوری در خلق ارزش، شیوه نوین تفکر در حوزه‌ی تدوین و اجرای استراتژی است که به شکل‌گیری اقیانوس‌آبی و کناره‌گیری از رقابت می‌انجامد. استراتژی اقیانوس آبی، کسب و کارها را به تغییر روند فکری‌شان نسبت به بازار تشویق می کند. به این معنی که به جای ورود به بازار پر رقیب کنونی و تلاش برای گرفتن سهم بازار بیش‌تر از رقبا، به فکر ورود به صنعتی کاملاً جدید و یا خلق محصول یا خدمت خلاق و منحصربه‌فرد باشند، تا به فعالیت‌های خود در یک فضای بی‌رقیب ادامه دهند. به عبارتی دیگر، در اقیانوس آبی رقابت بی‌معناست. کسب و کارها با تاکید و تمرکز بر ایجاد ارزش برای کسب و کار و مشتریان و خلاقیت در ارائه محصولات یا خدمات، بدون نیاز به قواعد از پیش تعیین‌شده، بازاری جدید با نیازهایی جدید ایجاد می‌کنند. در اقیانوس آبی، عملکرد رقبا را تجزیه و تحلیل می‌کنیم، اما این به معنای تقلید یا الگوبرداری از آن‌ها نیست.
در مقابل استعاره‌ی اقیانوس آبی، اقیانوس قرمز قرار دارد. اقیانوس قرمز در واقع استعاره از فضای رقابتی موجود است که کسب و کارهای بسیاری برای گرفتن سهم خود از بازار، مشغول رقابت سنگین با رقبا و جنگ و خونریزی هستند. در اقیانوس قرمز مرزهای مشخص، بخش‌بندی بازار و قوانین رقابتی مشخص وجود دارد. هرچه رقبای بیش‌تری در این فضا وجود داشته باشد، حمله‌ها بیش‌تر بوده و فرصت‌های رشد و سودآوری کاهش خواهد یافت. کسب و کارها در اقیانوس قرمز در صدد کاهش هزینه‌ها جهت دستیابی به سود بیش‌تر هستند. این کسب و کارها، بر یک رویکرد متداول و مرسوم در رقابت متمرکز شده‌اند تا با یک قاعده‌ی مشخص، رقبا را از میدان به در کنند و یا از آن‌ها سبقت بگیرند.
اقیانوس آبی، فضایی مختص صنایع جدیدی است که پتانسیل آن‌ها در بازار وجود داشته و مشتریانی بالقوه دارند که دیگر مایل به استفاده از محصولات یا خدمات موجود در اقیانوس قرمز نیستند. این صنایع جدید، در فضایی بی‌رقیب، بدون محدودیت فعالیت خواهند کرد و در واقع در آن صنعت پیشرو خواهند بود. حتی اگر کسب و کارهای دیگری پس از آن‌ها وارد آن عرصه شوند، در صورت فعالیت هوشمندانه و خلاقانه، فاصله تازه واردان با کسب و کار پیشرو آن قدری هست که درگیری ایجاد نشده و اقیانوس قرمز نگردد. قواعد بازی و مسیر حرکت در استراتژی اقیانوس آبی، بر اساس چارچوب‌های عینی و عملی و عقاید و نظرات صاحبان صنایع، گام به گام پیش رفته و بازبینی می‌شود. در اقیانوس آبی، سیستم کلی فعالیت سازمان را همزمان با استراتژی تمایز و کاهش هزینه هم‌سو می‌سازند، در حالی‌که در اقیانوس قرمز، استراتژی تمایز یا کاهش هزینه به‌کار گرفته می‌شود.
نگاهی نو به استراتژی سازمان برای ورود به اقیانوس آبی
جهت بازسازی استراتژی سازمان یا کسب و کار خود و ورود به اقیانوس آبی، لازم است اقدامات زیر را انجام دهید:
- تمرکز استراتژیک خود را از سمت رقبا و محدودیت‌های بازار، به آلترناتیوها و پتانسیل‌های موجود در صنعت تغییر دهید. به عبارتی دیگر، فرضیات و مرزبندی‌های قبلی را فراموش کنید.
- تمرکز و توجه خود را از مشتریان فعلی به مشتریان بالقوه‌ی آتی معطوف کنید.
- در این مرحله با داشتن نگاهی کلی به صنعت، دید مناسبی جهت بازتعریف چالش‌ها و مسائل موجود در آن خواهید داشت. سپس می‌توانید عناصر ارزش‌آفرین برای سازمان و مشتری را حول مرزهای جدید صنعت بازسازی کنید.
- با توجه به فاکتورهای موجود در صنعت، باید برای حذف، کاهش یا افزایش آن‌ها و همچنین ایجاد فاکتورهای جدید، برنامه‌ریزی کنید.
- همواره باید برای این‌گونه سوالات پاسخ مناسبی داشته باشید:
- نقطه تمایز و ارزش شما برای مشتری کدام است؟
- تا چه حد قیمت‌گذاری و سود آوری‌تان منطقی است؟
- موانع و چالش‌های کنونی و آتی کدام‌اند و چه راه حل‌هایی برای آن پیشنهاد می‌کنید؟
- موانع درون سازمانی را با فرهنگ‌سازی و آموزش از بین برده و استراتژی اقیانوس آبی را پیاده‌سازی نمایید.
فراموش نکنید یک استراتژی موفق، علاوه بر ایجاد ارزش برای سازمان و مشتری، در کارمندان نیز ایجاد انگیزه خواهد کرد. تیم حرفه‌ای افغان پیشرو، با پیاده‌سازی استراتژی‌های نوین بازاریابی، کسب و کار شما را برای ورود به اقیانوس آبی همراهی می‌کند.
